Trinitate plazan abiatuko dugu ibilbidea eta Santa Marian kokatuko dugu kanpamendua

Hungariako Galdaragileen Konpartsa Primitiboa Parte Zaharreko kaleetatik ibiliko da larunbatean. Aurten, azken urteetan ez bezala, ibilbidea Santa Maria basilikan hasi beharrean, Trinitate plazan hasiko du, 21.45ean. Ez da aurtengo aldaketa bakarra: konpartsak, lehen aldiz, kanpamendua Santa Marian kokatuko du. Lekuak duen akustika ezin hobearen jakitun, 2017an konpartsak bere ibilbidea elizan hastea erabaki zuen. Aurtengoan pauso bat haratago joango da eta Sarriegi plazan kokatzen zuen kanpamendua Santa Marian jarriko du konpartsak, 22.15ean –Sarriegi plazan geldialdi bat egongo da-. Horrela, hiritarrei, ordutegiaren aldetik, momentu berezi horretaz gozatzea errazago egingo zaie.

Kanpamenduan gizon eta emakumeentzat konposatutako pieza guztiak abestuko dira eta konpartsaren erreginak, Joxean Estebanezek, gaurkotasunari buruzko ohiko diskurtso ironikoa irakurriko du. Iaz, “ideia berriez” beteriko zuzendaritza berri bat hautatu zuen konpartsak -Ramon Barandiaran eta Miriam Arruebarrena izendatu zituzten presidente eta presidenteorde, hurrenez hurren-, eta ideia horien artean zegoen ibilbidean aldaketak egitea.

Tradizioa eta modernitatea uztartzeko espirituari jarraiki, 250 kalderero eta zíngara Parte Zaharreko kaleetan zehar arituko dira zartagi, mailu eta danbolinekin. Ez dira faltako Irungo Erraldoi eta Buruhandi konpartsaren zingara eta galdaragile erraldoiak, Iparraldeko malabaristak eta musika banda. Ibilbidea 1.30ean bukatuko da Koruko Ama Birjinaren plazan, Ollagorra, Aizepe, Aitzaki eta Gaztelubide elkarteen aurrean.

Eguberri on!


Hilabete barru Galdaragileen Konpartsa Primitiboa Donostiara itzuliko da bere abestiekin kaleak alaitzera. Gutxi barru gure berri izango duzue probasaioen datekin eta 2019ko edizioaren berritasun guztiekin. Bitartean, Hungariatik Eguberri eta urte berri on opa dizuegu.

Zuzendaritza berritu dugu eta “tradizioa eta modernitatea” batzeko konpromisoa berretsi dugu

Hungariako Galdaragileen Konpartsa Primitiboa, Donostiako Parte Zaharrean zehar ibiliko da bere zuzendaritza berritu ostean. Konpartsak, Ramón Barandiaran Pello Arribasen lekuko bezala hautatu du. Arribasek, 2012. urtetik Konpartsaren lehendakaria izan da eta gaur egun, batzordekide izaten jarraitzen du. Halaber, Konpartsa primitiboaren lehendakariordetza Miriam Arruebarrenaren eskutan jarri da, taldearen zuzendaritzan parte hartzen duen lehen emakumea suertatuz. Orain arte, Arruebarrena, emakumez osatutako talde baten, Eguzkilore taldearen, buru izan da. Talde honek, Zingarelle taldearekin batera, galderagileekin duela urte batzuk desfilatzen dute.

Barandiaranek eta Arruebarrenak “konpartsak hartu duen bide emankorrarekin” jarraituko dutela esan dute. Gainera, donostiarrek galdaragileen jaiarekin gehiago gozatzeko “ideia berritzaile batzuk” dituztela aitortu dute. Hori dela eta, zuzendaritza berriaren kideek konpartsa deskribatzen duen ezaugarri nagusiarekin bat egingo dutela azpimarratu dute, “tradizioa modernitatearekin” batzen jarraituko dutela.

Arduradunek, Konpartsa Primitiboaren “sendotzeaz” poztu dira. Aurten, orain dela urte batzuk “Ohorezko Galdaraile” onarpena jaso zuen Loyola Hipikako bost zaldiek desfilea irekiko dute; ondoren, zingarak eta galdaragileek -250 guztira- Donostiako Parte Zaharretik abestu eta dantzatuko dute. Ez dira faltako Irungo Erraldoi eta Buruhandi konpartsaren zingara eta galdaragile erraldoiak, Iparraldeko malabaristak eta musika banda.

Ibilbidea

Barandiaran eta Arruebarrenak, desfilearen hasieraren ordua aldatzea “arrakastatsua” izan zela aitortu dute, Santa Mariatik 22.00 etan ateratzeak donostiarrei afalondoren konpartsaz gozatzeko aukera ematen dietelako. Desfilea 22.00 etan hasi arren, galdaragileek eta zingarek 21.45 etan Santa Marian egongo dira 2018 urteko omenaldiei hasiera emateko.

Santa Maria utzi ondoren, Konpartsa Primitiboak bere kanpamendua Sarriegi plazan egingo du, non erreginak, Joxean Estebánezek, gaurkotasunari buruz satiraz beteriko diskurtsoa emango duen. Bertan, galdaragileek eta zingarek bere errepertorio musikal osoa abestuko dute. Kanpamendua atzera utzita, konpartsa Parte Zaharreko kaleetatik desfilatuko du eta 2.00 etan Koruko Ama Birjinaren kalean, Ollagorra, Aizepe, Aitzaki eta Gaztelubide elkarteen aurrean, bukatuko da desfilea.

Piezak
Konpartsako kideek Sarriegik konposatutako piezak interpretatuko dituzte, Alberto Combaren letrekin: Comparsa de Caldereros Húngaros, Pasa Calle, Coro de Caldereros Húngaros II, Caldereros Húngaros en el Trabajo III (Mazurca), Canto Húngaro IV. Bestalde, Sarriegiren musika eta Victoriano Iraolaren letra duen Begi Urdin Bat kanta abestuko dute. Azkenik, Gitanos Húngaros pieza ere kantatuko dute, Konpartsaren 125. urteurrenerako Josu Elberdinek eta Tomás Hernandez Mendizabalek konposatutako abesti berezia.

Zingarelle tribuko emakume abeslariek Verdiren La Traviatta obraren Noi siamo zingarelle eta Zoltán Kodály-ren Túrot Ëszik a Cigány (Gitano come ricotta) abestiekin gozarazi egingo digute.

Ordutegi berria daukagu! Santa Marian hasiko da desfilea 22.00etan

Parte Zaharreko Kaldereroen Lehen Konpartsak ordutegi berria izango du aurten. Ondorioz, larunbat honetan, otsailak 4, 22.00etan hasiko du bere ibilbidea Santa Maria basilikaren ataritik. Modu honetan, 300 kalderero eta zingarez osatutako konpartsak azken urteetan izan duten ordutegia 15 minutu atzeratuko du.

Konpartsako presidente Peio Arribasen hitzetan, “hasieratik eta gaur arte, Kaldereroen Konpartsak Parte Zaharreko kaleak, donostiarrak eta kanpotarrak Raimundo Sarriegiren abestiak kantatuz eta dantzatuz alaitzeko helburua izan du; aintzina Donostia bisitatzen zuten ijitu tribuak ere gogoratu nahi ditugu, noski”. “Ordutegi berriarekin –jarraitu du Arribasek- hiritarrei afaldu ondoren Santa Maria basilikako atarira hurbiltzeko denbora gehiago ematen diegu”. Hain zuzen ere, aurten ordutegiarekin egin duen bezala, badira zenbait urte Lehen Konpartsak Santa Mariako ataria ezarri zuela ibilbidearen hasieratzat. Presidentearen ustez, “basilika konpartsaren irteera puntu bezala kontsolidatu egin da” eta gaineratu du lekuak duen “akustika ezinhobeak, ikusgarritasun paregabea ematen diola konpartsari”, bereziki, taldean dauden abesbatza kideei “beraien ahotsen kalitatea erakusteko aukera ematen dielako”.

22.00etan ibilbidea hasi ondoren, Kaldereroen Konpartsak kanpamendua Sarriegi plazan antolatuko du 23.00etan. Bertan, kalderero eta zingaren erreginak, Joxean Estebanezek, urteroko diskurtsoa esango du, beti bezala, gaurkotasunari buruzko ironiaz beterik. Ostean, konpartsak errepertorioa osorik jo eta abestuko du. Gerora, kalderero eta zingarek Parte Zaharreko kaleetatik ibiliko dira 2.00ak arte. Ordu horretan, Koruko Ama Birjinaren plazan, Aizepe, Aitzakia eta Gaztelubide elkarteen aurrean, konpartsak bere ibilbideari amaiera emango dio.

300 pertsona baino gehiagok parte hartuko dute desfilean: horietatik 250 kalderero eta zingarak izango dira. Gainera urtero bezala Irungo Erraldoi eta Buruhandien konpartsako bi erraldoiek –kaldereroz eta zingaraz jantzita-, Iparraldeko malabarista talde batek eta musika banda batek Kaldereroen konpartsarekin aterako dira desfilean.

Kaldereroen erregina berria: Joxean Estebanez

Larunbat honetan, urtarrilak 30, Hungariako Kaldereroen Lehen Konpartsak urtero bezala Parte Zaharreko kaletan zehar ibiliko da. Atzo bertan konpartsaren buruak, Pello Arribasek, eta Eguzkilore Tribuaren arduradunak, Miriam Arruebarrenak, 2016ko edizioa aurkeztu dute. Aurten, erregina aldatuko dute. “Gure erreginak, Martin Estébanezek, larunbat honetan bere semearen, Joxean Estébanezen, mesedean abdikatuko du. Galdaragileen zuzendaritzatik Martini bere lana eskertu nahi diogu eta Joxeani erregetza oparo eta luzea opa diogu”, adierazi du konpartsaren buruak.

Estebanezek 300 pertsona baino gehiago (kaldereroak, zingarak, umeak, hartza eta bere hezitzailea, erraldoiak eta malabaristak, besteak beste) osatzen duten konpartsan gidatuko du. “Mixtoak izaten jarraitzen dugu, emakumezkoen bi tribu ditugu. Haien ahotsentzako diren bi pieza esklusibo abesten dituzte galdaragileak Sarriegiren melodiak interpretatzen dituzten bitartean. Tradizioaren eta berrikuntzaren aldeko apustua egin dugu, beti festari errespetu handia erakutsiz”, esan dute.

Arribasek eta Arruebarrenak gogorarazi dute urtero Hungariako Kaldereroak aurrera joaten direla “1884ko otsailaren 2ko lehenengo desfilean hasi zen tradizioari helduz”. “Kaldereroak eta zingarak hemen jarraitzen dugu eta larunbat honetan berriz ere aterako gara Donostiako Parte Zaharreko kaleetatik Raimundo Sarriegik gure paisaiak zeharkatzen zituzten ijitoen tribuen oroimenean konposatutako melodiak abestuz eta interpretatuz”, esan dute.  2016 urteari dagokionez, Arribasek Donostiarako hain berezia den urtean Hungariako Kaldereroen Lehen Konpartsak ere bere ekarpena izango duela aurreratu du. Datorren astetan ezagutaraziko duten moduan “ahaztetik zenbait pertsona eta gai errekuperatzeko” hainbat omenaldiegingo dituzte.

2014ko Kaldereroak badatoz!

Hungariako Kaldereroen Lehen Konpartsa Alde-Zaharra-1884 larunbatean, otsailak 1, kalera aterako da Santa Mariatik, 21.45ean. Desfilea gauerdia pasata amaituko da, Kandelariaren egunarekin bat eginez. Horrela jakinarazi dute gaur goizean Kaldereroen presidente Peio Arribasek eta Zingarelle emakume-abeslari tribuko ordezkari Irati Fernandezek, Parte Zaharreko Aizepe elkartean burutu den prentsaurrekoan.

Arribas eta Fernándezek adierazi dute urtez urte, parte-hartzaile kopurua gora doala. Ez hori bakarrik, gero eta gazte gehiago gehitzen ari dira konpartsara. Aurten, esaterako, 300 pertsona inguru aterako dira zartagin eta panderetekin. Horietatik 250 kalderero eta zingara inguru bilduko dira; besteak zaldunak, malabaristak, Irungo erraldoiak eta bandanko partaideak izango dira. “Konpartsa urtez urte handiagoa da. Gero eta gazte gehiago ateratzen dira gurekin, baita gero eta emakume gehiago ere. Oso garrantzitsua da hori, beti mistoak izan baikara eta iragana eta geroa, tradizioa eta berrikuntza uztartzen baititugu”, esan du Arribasek, Fernándezek gaurko gazteak etorkizuneko konpartsa sostengatuko dutenak izango direla gehitu du.

Beste aldetik, lehengo urteko arrakasta ikusirik, Santa Mariaren ataria izango da aurten ere desfilearen hasiera. “Santa Mariako atrioaren ikusgarritasuna eta ezaugarri akustiko bikainak, bere lanean konpartsaren laguntzaile hoberenak bihurtu dira azken urteetan”, adierazi du Fernándezek. Arribasek, bere aldetik, Santa Maria “leku paregabea” dela esan du, bereziki, konpartsan parte-hartzen duten abeslarien trebezia agertzeko.

Kartel berria

Modu berean, ordezkariek Tomas Hernandez Mendizabalen koadro batean oinarritutako kartel berria aurkeztu dute –Hernandez Mendizabal konpartsako logotipoaren sortzaile ere bada-. 50 kartel inguru Parte Zaharreko taberna, elkarte eta toki esanguratsuetan jarri dira.

 Abestiak

Tradizioa jarriki, Hungariako Kaldereroen Lehen konpartsako kideek Sarriegik gizonen ahotsentzako konposatutako eta Alberto Combak idatzitako abestiak abesten dituzte: Comparsa de Caldereros Húngaros. Pasa Calle, Coro de Caldereros Húngaros II, Caldereros Húngaros en el Trabajo III (Mazurca), Canto Húngaro IV. Gainera, Begi Urdin Bat ere abesten dute, Sarriegiren melodía eta Victoriano Iraolaren letra. Azkenik, Gitanos Húngaros pieza berezia ere abestuko da, konpartsaren 125. Urteurrenerako Josu Elberdinek eta Tomas Hernandez Mendizabalek konposatua.

Zingarelle emakume kantari tribuari dagokionez Verdiren La Traviatta-ren Noi siamo zingarelle eta Zoltán Kodály-ren Túrot Ëszik a Cigány piezak abestuko dituzte.

Herri omenaldia egin zaio Raimundo Sarriegiri bere heriotzaren mendeurrenean

“Askotan erakutsi du Raimundo Sarriegik erriko-sheme peto-petoa dela; baita gaitasun handiko artista ere. Ez da izan Yruchulon (sic) konpartsa, desfile, danborrada, antzezpen, ikuskizun edo festibalik, Sarriegiren izenari lotua ez dagoenik”. Aipu hau Eugenio Gabilondo, Calei-Cale, Donostiako XIX. mendeko kronistarena da, eta oso ondo islatzen ditu Raimundo Sarriegi maisuaren bertuteak. Apirilaren amaieran izan zen bere heriotzaren mendeurrena. Konpositore emankor hau, 1913ko apirilaren 23an hil zen Parte Zaharreko Narrika kalean zegoen Antonio Telleriaren farmazian -egun, Yurrita-, bularreko angina batek jota.

2013ko apirilaren 23an, Sarriegi plazan, konpositorearen bustuaren aurrean, Parte Zaharreko hainbat danborrada konpainietako ordezkariak bildu ziren -Hungriako Kaldereroen Lehen Konpartsaren zuzendaritza batzordeko kideak ere izan ziren bertan, konpartsako beste kide batzuekin- musikariari omenaldi bat egiteko. Txistuaren soinuez gidaturik, Koruko Ama Birginaren Eskola Dantza Taldeko lau dantzarik bustuaren aurrean Agurra eta San Sebastian Martxa dantzatu zituzten -azken honetan, danbor eta barril hotsez lagundurik-. Lore eskaintza egin zitzaion Sarriegiri.

Plazatik, Danbor Martxa eta Tatiagoren doinupean Yurrita farmaziara abiatu zen dandorrada; han beste lore eskaintza bat egin zitzaion musikariari. Denda honen aurrean, Agurra dantzatu zen berriro eta, gero, San Sebastian Martxa eta Diana piezak jo ziren, omenaldi herrikoia bukatu aurretik.

Desde la plaza Sarriegi, la hetereogénea compañía partió bajo el ritmo de Marcha de Tambores y Tatiago hasta la farmacia Yurrita, en la que se depositó otro ramo de flores. Frente a este comercio, se volvió a bailar el Agurra y se interpretó La Marcha de San Sebastián y Diana, tras lo que se dio fin al homenaje popular.

Hungariako kaldereroen lehen konpartsa Santa Maria elizatik abiatuko da, lehen aldiz

Hungariako Kaldereroen Hasierako Konpartsa, Parte Zaharreko Aizepe elkartean, datorren larunbateko bere programa aurkeztu du. Konpartsak bere ibilibideari 21.45ean ekingo dio, lehen aldiz, Santa Maria basilikatik. Aurkezpenean konpartsako presidentea, Peio Arribas, bokala, Imanol Yarza, eta Zingarelle emakume tribuko bi ordezkari izan dira, Diana Munduate eta Maialen Saizar.
Imagen

Arribasek adierazi duenez, orain dela 130 urte egin zen moduan, Kandelaria egunez, kalera eterako dira galdaragile eta zingarak Raimundu Sarriegik konposatutako “melodia ederrak” kantatu eta dantzatzera. “Jakina denez konpartsa hau, hegoaldera bidea egiten zuten Hungariako ijitoetan oinarritzen da”, gogoratu du Arribasek.

21.30ean parte hartzaile guztiak Koruko Amaren kalean bilduko dira, elkarrekin 21.45ean Santa Mariara jaisteko. Abiapuntu berri honekin, hainbat hobekuntza espero direla adierazi du presidenteak, hala nola, ikusgarritasunean, akustikan, giroan, eta abar.

Santa Mariatik, kale Nagusia zeharkatu eta Sarriegi plazara joango da konpartsa. Han, ohi den moduan, kanpamendua ezarriko da eta Martin Estébanez erreginak, Maria de las Koshkas ezizenez, diskurtsoa emango du. Modu berean, Raimundo Sarriegiren heriotzaren lehen mendeurrena gogoratzeko lore eskaintza bat egingo da bere irudian. Bi dantzarik, gainera, aurreskua dantzatuko dute. Gero, hainbat abesti kantatuko dira.

Arribasek esan du azken urteetan gertatu den bezala, aurten ere, parte hartzaile kopuruak gora egin duela. Aurtengo edizioan kalderero, zingara, hartz, erraldoi eta beste pertsonaien artean 200 parte hartzaile baino gehiago izango dira eta presidenteak konpartsakide berrien gaztetasuna azpimarratu du.

Modu berean, dantzatu eta pandereta jotzen duten emakumeen kopurua handitu egin da. Gogoratu behar dugu, konpartsak baduela emakumeez bakarrik osatutako tribu bat, Zingarelle deiturikoa. Honetan, Donostiako abesbatzetan aritzen diren neskek hartzen dute parte.

PIEZA BERRIA

Aurten, gainera, Verdiren La Traviattako Noi siamo zingarelle piezaz ez ezik, emakume tribu honek abesti berri bat estreinatuko du: Zoltán Kodály konpositore hungariarraren Túrot Ëszik a Cigány pieza kantatuko dute. Diana Munduatek adierazi du konpartsako gizon-emakumeek “elkarrekin lankidetzan, errepertorio zabalagoa lortzeko ahaleginak” egin dituztela, “beti ere, tradizioa errespetatuz”. “Abesti hau Zoltán Kodály konpositore hungariarrak sortu zuen eta konpartsan abesten diren beste melodiak bezala, Hungriako ijitoak ditu gai nagusi bezala”, azaldu du Munduatek. “Emakumeon parte hartzeari bultzada eman nahi zaio abesti hauen bitartez”, esan du Munduatek.Imagen

Kaldereroek betiko moduan eta tradizioari jarriki Raimundo Sarriegik konposatutako Comparsa de Caldereros Húngaros. Pasa Calle, Coro de Caldereros Húngaros II, Caldereros Húngaros en el Trabajo III (Mazurca), Canto Húngaro IV eta Begi Urdin Bat abestiak Joao eta abestuko dituzte. Gainera, konpartsaren 125. urteurrena ospatzeko Tomas Hernández Mendizabalek eta Josu Elberdinek sortutako Gitanos Hungaros pieza ere entzun ahal izango da.

IBILBIDEA

Irteera, 21.45ean, Santa Maria basilikatik. Segidan: kale Nagusia, Fermín Calbetón, San Jerónimo, Esterlines, Narrica, Sarriegi plaza (Kanpamendua), San Juan, Pescadería, San Juan, San Vicente, Narrica, 31 de Agosto, Santa María basilika, kale Nagusia, Puerto, Mari, Virgen del Coro eta Gaztelubide.

TRIBUAK

  • AIZEPE
  • AMAIKAK-BAT
  • ARTIKUTZA
  • BERRIK-ARDATZA
  • BERZIÑAK
  • CABALLOS DE LA HUNGRÍA
  • COLOMA
  • ESPERANZA
  • EUSKAL-BILLERA
  • GAZTELUBIDE
  • INTXAURTZE-KANTARIAK
  • ITXAS GAIN
  • KAINOIETAN
  • KOPITO
  • MUSKU
  • OLLAGORRA
  • ZINGARELLE-CORAL
  • ZINGAREN TRIBUA

2012ko Kaldereroak (galdaragileak)

Zuzendaria Imanol Aizpurua
Lehenengo Sartaia Joaquin Iturain
Bigarren Sartaia Jose Castillo
Erreginak Martin Estebanez
Damak Fernando Fernandez

Joxean Estebanez

Hartz hezitzailea Alex Alba
Hartza Jabier Estebanez
Musika bandaren zuzendaria Carlos Rodriguez
Desfilearen zuzendariak Jose Antonio Lucas

Tomás Hernandez Mendizabal

Ibilbidea:
21:45- Ijentea, Boulevard (geldialdia), San Juan, Sarriegi Plaza (Kanpamentua), San Juan, Pescaderia (“bar Zeruko”), San Juan, San Telmo Plaza (geldialdia), Esperanza ,31 de Agosto ( geldialdiak: Kañoieta, Amaikak Bat eta Gaztelupe), Santa Maria (geldiadiak), Nagusia, Puerto, Fermin Calbeton, (geldialdia Sarriegi oroigarrian) Mari, Euskal Bilera (geldialdia), Ollagorra, Aizepe y Gaztelubide.

Badatoz galdaragileak Donostiara!

Galdaragileek urtero bezela ohizko abestiak abestuko dituzte, zingarek aldiz, galdaragile italiarren omenez, La Traviatarekin atsegin emango digute.

Gaur Donostiako Alde Zaharran 1884.urtean sortutako Hungariako Galdaragileen Konpartsa Zaharraren prentsaaurrekoa eskeini da, hurrengo Otsailaren 5ean bere alaitasunari esker Donostiako Alde Zaharra bereganatuko dutela jakinerazteko.

Gaur egun hamabost tributan banatzen diren berrehun kidek osatzen dute Konpartsa Zaharra; kaldereroak, zingarak, Erregina, Damak, erraldoiak, Hartza eta hezlea barne. Aurtengo kargu nagusiak hauek izango dira:

 

Zuzendari musikala Imanol Aizpurua
Sartagi Nagusiak José Castillo eta Joaquin Iturain
Erreginak Manuel Arbiza
Damak Fernando Fernandez eta Luis Mª Ibero
Hartza Jabier Estebanez
Hezlea Martin Estebanez
Banda Zuzendaria Carlos Rodríguez
Martxaren zuzendaritza Jose Antonio Lucas eta Tomás Hernandez Mendizabal

 

Prentsaurrekoan Jose Antonio Lucasek, aurten bere 50. partehartzea izango delarik, Donostiako Alde Zaharran 1884.urtean sortutako Hungariako Galdaragileen Konpartsa Zaharraren presidentzia Pello Arribasen eskuetan uzten duela jakinarazi digu.